حواس پرتی و روش هاي مقابله با آن:

حواس پرتی و روش هاي مقابله با آن:

در این مقاله درباره حواس پرتی و روش های مقابله با آن صحبت خواهیم کرد: بسیاري از انسان ها از نبود تمرکز هنگام مطالعه رنج میبرند. عدم تمرکز یکی از شایع ترین مشکلات دانش آموزان و دانشجویان است. مهم ترین دلایل حواس پرتی عبارتند از:

چندکاري:

کسانی که به طور همزمان چند کار انجام میدهند، شاید احساس کنند که کارهایشان را سریعتر تمام میکنند، اما تقریبا همیشه انجام چند کار به طور همزمان از انجام یک کاري در یک زمان بیشتر طول میکشد. هنگامی که چند کار را با هم انجام میدهید، جابه جایی میان کارها باعث هدر رفتن وقت میشود. همچنین تمرکزهاي

پی درپی و مجدد بر روي چند کار، موجب خستگی مغزتان شده و مشکل را بیشتر میکند. فرض کنید که باید به طور همزمان یک مسئله ریاضی را حل کنید و به طور همزمان به موسیقی گوش دهید و با همسرتان هم صحبت کنید. به طور قطع، مدت زمانی که طول میکشد تا این کارها را به طور همزمان پیش ببرید بیشتر از زمانی خواهد بود که میتوانید به طور جداگانه این کارها را انجام دهید.

   خستگی:

بررسیهاي بسیاري نشان میدهد که کم خوابی، نه تنها تمرکز، که حافظه کوتاه مدت و بسیاري دیگر از کارکردهاي ذهنی را مختل میکند. هنگامی از خواب محروم میشوید یا به مقدار کمی میخوابید، میزان تمرکز و توجه تان افت قابل توجهی پیدا میکند. کار زیاد و عدم استراحت کافی میتواند به شدت در میزان توان شما براي تمرکز تاثیر بگذارد.

ملالت و کسالت:

انجام کارهاي ملال آور و کسالت بار توانایی شما را براي تمرکز کاهش میدهد و شما را به سادگی در معرض حواس پرتی قرار میدهد.هنگامی که کاري کسالت بار را که به آن علاقه اي ندارید را انجام میدهید، تقریبا هر چیز دیگري را برايتان جذابتر از انجام آن کار میکند و شما به طور مداوم به کارهایی که به نظرتان جذابتر هستند فکر میکنید.

مزاحمت هاي الکترونیک:

ورود کامپیوتر، اینترنت و موبایل ها به زندگی انسان موجب سرعت بخشیدن به زندگی و آسان شدن بسیاري از کارهاي روزمره شده است. ولی مشکلاتی هم همراه خود آورده که عدم تمرکز یکی از شایع ترین آنهاست. اگر به طور مداوم به دنبال چک کردن ایمیل باشید یا هر چند دقیقه یک بار فیسبوك و توییتر خود را چک کنید، به سادگی حواستان پرت میشود. اگر در حال انجام کاري هستید که نیاز به تمرکز دارد، هر بار که صدایی از گوشی خود میشنوید، رشته افکارتان به راحتی از هم گسیخته خواهد شد.

عوامل ذهنی حواس پرتی :

عوامل ذهنی ایجاد کننده حواس پرتی افکاري هستند که در ذهن شما جریان دارند و میتوانند تاثیري قوي بر روي ذهن و افکار شما داشته باشند. ناکامی ها یا شادکامی هایی که در طول روز یا حتی در طول زندگی خود داشتهاید میتواند به سادگی ذهن شما را مشغول کند و باعث عدم تمرکز شود. نگرانی و دلواپسی در مورد آینده، مشکلات اطرافیان، ترس و بسیاري از افکار پریشان دیگر میتواند به سادگی عاملی باشد براي کمک به عدم تمرکز شما بر روي موضوعی خاص.

آمادگی برای امتحان دادن

اثرات داروها و مسائل پزشکی:

بیماري هاي زیادي هستند که بر روي قدرت تمرکز شما تاثیر مستقیم میگذارند. اختلال تمرکز ممکن است به دلیل بیماري هایی مانند اختلال بیش فعالی و کم توجهی، قطع تنفس حین خواب، افسردگی، کم خونی یا بیماري تیروئید باشد. داروهایی هم که مصرف میکنید ممکن است عارضه جانبی داشته باشند و باعث عدم تمرکز شوند. برخی از داروها مانند داروهایی که براي درمان افسردگی، صرع یا عفونت هاي آنفلوآنزا به کار میروند، عوارض جانبی زیادي دارند که عدم دقت و تمرکز یکی از این عوارض است.

حواس پرتی چیست؟

میتوان حواس پرتی را اینگونه تعریف کرد: عدم توانایی کنترل و هدایت افکار در جهت خاص را حواس پرتی گویند. به عبارت دیگر هر گونه دور شدن از روند مطالعه (و یا کاري که بناست در زمان مشخصی به پایان برسد) به دلیل درگیر شدن فکر با افکار یا تخیلات دیگر را حواس پرتی گویند. براي غلبه بر حواس پرتی و تمرکز، اولین کار شناسایی منشا و دلایل ایجاد آن است. مرحله بعد یادگیري مهارت ها و روش هاي مربوط به تمرکز است. البته توجه داشته باشید که کسب این مهارت ها احتیاح به تمرین و ممارست دارد. گذر زمان و تمرین این امکان را به شما میدهد که توانایی کنترل افکار خود را پیدا کنید و تمرکز خود را افزایش دهید. دلایل حواس پرتی عوامل گوناگونی هستند که موجب حواس پرتی میشوند. با این حال به طور کلی میتوان حواس پرتی را به دو گروه اصلی تقسیم کرد

عوامل بیرونی:

عوامل بیرونی مانند سر و صدا، گرما یا سرماي هوا، نور شدید و… میتوانند فرآیند تمرکز را دچار اختلال کرده و باعث حواسپرتی شوند.

عوامل درونی:

عوامل درونی به عواملی گفته میشود که مربوط به انسان است. این عوامل میتواند جسمی یا ذهنی باشد. به عنوان مثال میتوان از غم و غصه و خیال بافی به عنوان عوامل درونی ذهنی و همچنین از تشنگی و گرسنگی به عنوان عوامل درونی جسمی نام برد. براي غلبه بر عوامل درونی باید مهارت هاي کنترل فکر خود را گسترش داده و سعی کنید فکر خود را به محدوده مورد نظر خود هدایت کنید. غلبه بر عوامل بیرونی حواس پرتی بسیار ساده تر از غلبه بر عوامل درونی است. حتی برخی افراد میتوانند بدون توجه به عوامل بیرونی بر روي موضوع خاص تمرکز کنند. (مثل کسانی که در اتوبوس و یا مراکز شلوغ به سادگی میتوانند مطالعه کنند.) ولی معمولا تمرکز در مقابل عوامل درونی مثل نگرانی و ناراحتی دشوار است.

چگونه با حواس پرتی مقابله کنیم؟

اولین کار براي مقابله با حواس پرتی شناسایی عامل و منشا آن است. اگر عامل بیرونی باشد رفع آن آسان است. به طور مثال اگر عامل عدم تمرکز، محل شلوغ، نور کم و یا سرما است، میتوان هر کدام از اینها را تغییر داد تا به عامل بیرونی غلبه کرد. اما اگر عامل عدم تمرکز، درونی باشد نیاز به کسب مهارت هاي بیشتري است. ابتدا باید عامل درونی به طور دقیق شناسایی شود. آیا علت آن فقدان علاقه به موضوع مطالعه است؟ آیا روش مطالعه ناصحیح است؟ آیا موضوع خاصی باعث نگرانی ما شده است؟ شناخت دقیق عامل، کمک خواهد کرد که بتوانیم راحت تر براي حل آن چاره اندیشی کنیم. روش هاي مقابله با حواس پرتی به شرح زیر است:

اختصاص دادن زمانی براي فکر کردن به نگرانی :

ها زمان معینى را در طول روز، براى فکر کردن درباره موضوعات مختلفی که ممکن است ذهن شما را مشغول کند اختصاص دهید. همانطور که نظم و انضباط در فعالیت هاي روزانه بسیار ارزشمند و مفید است، این نظم را باید در اندیشه تان نیز حاکم کنید. اگر افکار مزاحم و پریشان در زمانی به سراغتان آمد که نباید بیاید و باعث حواس پرتی و عدم تمرکز شما شود، میتوانید به خود تلقین کنید که زمان اندیشیدن درباره این افکار، فلان ساعت خاص و مشخص است. پس همانطور که براى هر کار و فعالیتى زمان مشخصی در نظر گرفته اید، براي تفکرات و نگرانیهای تان درباره آینده و همچنین فکر کردن به گذشته، زمانی را مشخص کنید و اجازه ندهید که این افکار زمان حال شما را قربانی کند.

علاقه داشتن به موضوع مطالعه:

این نکته بسیار مهم است که شما به موضوع مطالعه (یا کاري که انجام میدهید) علاقه مند باشید. حتی اگر نسبت به موضوع مطالعه علاقه ندارید (مثلا یک موضوع درسی) سعی کنید نسبت به آن موضوع علاقه پیدا کنید. علاقه به موضوع میتواند میل به فراگیري را در شما افزایش داده و باعث شود تمرکز بیشتري داشته باشید. به خودتان تلقین کنید که به موضوع مورد مطالعه علاقه دارید. سعی کنید ارتباطی بین زندگی خود و موضوع در حال مطالعه پیدا کنید تا علاقه یتان براي ادامه بیشتر شود. مطمئن باشید هر چه جلوتر بروید اشتیاق بیشتري براي فراگیري پیدا خواهید کرد و تمرکز راحتتر انجام خواهد شد.

تکنیک GTD چیست ؟

  برنامه ریزي و انگیزه :

برنامه ریزي دقیق و داشتن انگیزه یکی دیگر از راه هاي بالا بردن تمرکز هنگام مطالعه است. در ابتدا و قبل از هر کاري، براى تمام فعالیت هاى درسى و غیردرسى، برنامه ریزي کنید. اوقات شبانه روز را در یک جدول زمانبندى شده نوشته و براى هر کارى، زمان خاص و مدت زمان معین مشخص کنید. بکوشید تا حد امکان برنامه خود را اجرا کنید تا بتوانید به ذهن خود نظم بدهید. علاقه به موضوع در حال مظالعه و برنامه ریزي دقیق میتواند موجب افزایش انگیزه شما بشود. هدف هاي کوچک براي خود تعریف کنید تا انگیزه خود را بالا ببرید. انگیزه بالا میتواند بسیاري از مشکلات شما در زمینه حواس پرتی را رفع کند

یادداشت کردن عوامل حواس پرتی:

همیشه یک دفترچه یادداشت بر روي میز مطالعه خود قرار دهید و اگر چیزي ذهن شما را در هنگام مطالعه مشغول کرد آن را یادداشت کنید. به طور مثال اگر در مورد مشکل مالی خود فکر میکنید یا اینکه نگران سلامتی کسی هستید، همه آنها را یادداشت کنید. به خود تلقین کنید که پس از اتمام مطالعه و در فرصت دیگر به این مسائل خواهید پرداخت. این کار باعث میشود از نگرانی شما در این مسائل کاسته شود و با خیال راحت تري به مطالعه بپردازید.

دور کردن تفکرات منفی و تلاش براي جذب افکار مثبت :

در نظر داشتن این نکته ضروري است تا زمانی که شما به افکار منفی بها میدهید، ممکن است در دام حواس پرتی بیافتید! پیش از شروع مطالعه از گفتن واژه هایی همچون: نمیخواهم، نمیدانم، نمیتوانم و… بپرهیزید. ترس، بدگمانی و بیارادگی را از ذهن خود دور کنید. هرگز به خود اجازه ندهید که هیجان ها و تفکرات منفی، شما را در خود غرق کند و تمرکز حواس را در شما مختل کند. پیوسته با خود تکرار کنید که قادر به انجام کاري که میخواهید انجام دهید (مطالعه، نوشتن، کار کردن و …) هستید و به بهترین نحو از پس آن بر می آیید. سعی کنید تفکر مثبت را مدام در خود پرورش دهید. کسی که اعتماد به نفس خود را افزایش دهد، احساس شعف و شادي را در خود احساس میکند و در حالت شادمانی نیز تمرکز حواس بهتر خواهد بود.